2040 yılına kadar hafif ve ticari araç satışlarının tamamının, AB düzenlemelerine uygun sıfır emisyonlu araçlar olması hedeflenmektir. Aynı anda gerçekleşecek elektrifikasyon ile AB’de araçların neredeyse %50’si karbondan arındırılmış araçlar olması planlanmaktadır.
2030 yılına kadar toplam araç yürütme maliyetlerinde 330 milyar € tasarruf ve 1 milyar tondan fazla CO2 emisyon azaltımı ile elektrikli araçların önemli ekonomik ve çevresel değerleri hedeflenmektedir. Elektrifikasyon süreci ile 2030 yılına kadar toplamda 340 milyar litre dizel tüketimini azaltarak ve bunun yerine toplamda 540 TWh yerel olarak üretilmiş elektrik kullanılması, karbonlu ve fosil enerjiye olan bağımlılıkların azaltılması konusunda somut bir perspektif sunmaktadır.
Avrupa mevzuatı, sıfır emisyonlu araçların piyasa tarafından benimsenmesini kolaylaştıran sıkı satış hedefleri belirlemektedir.
Yukarıdaki grafikte (2020 yılından itibaren)
- 2025: Emisyonların %15 azaltılması (Binek araçlar için 95 g. CO2/km, Ticari araçlar için 147 g. CO2/km.)
- 2030: Binek araçlar için %55, ticari araçlar için %50 azaltılması.
- 2035: %100 düşüş, %100 sıfır emisyonlu araç satışı (ZEV = Zero Emission Vehicle).
- Avrupa’da elektrikli araçlarda emisyon hedefleri: 2030 yılında -%43, 2035 yılında -%64, 2040 yılında -%90 olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çaba Paylaşımı Yönetmeliği ile Avrupa Birliği, bünyesindeki ülkelere sıfır emisyonlu araçlar için teşvikler sunulmaktadır. Çaba Paylaşımı Yönetmeliği (ESR), tüm AB üye devletleri için ulusal olarak bağlayıcı emisyon azaltım hedefleri belirlemektedir. Hedeflere bakacak olursak;
- Fit-for-55 paketi kapsamında revize edilen Çaba Paylaşımı Yönetmeliği ile 2005 yılına kıyasla 2030 yılına kadar ulaşım ve binalardan kaynaklanan sera gazı emisyonlarında %40 azalma hedefi içermektedir.
- Tüm ticari araçlarda (12 tonun altındakiler dahil) 2005 yılına kıyasla yaklaşık %30’luk bir azalma hedeflenmektedir.
- Hedefler AB üye devletler için geçerlidir ve tüm ulaşım-binaları kapsamaktadır. Yüksek kişi başına GSYİH’ya sahip üye devletler için daha sıkı azaltım hedefleri, düşük kişi başına GSYİH’ya sahip üye devletler için ise daha düşük hedefler belirlenmiştir.
- Üye devletlerin hedefi kaçırması durumunda emisyon sertifikaları satın almak zorunda kalacaklardır.
AB Şarj Altyapısının Yaygınlaştırılması
- AB ayrıca sıfır emisyonlu otomobil ve kamyonlar için altyapının yaygınlaştırılmasını şart koşmakta ve desteklemektedir.
- Alternatif Yakıtlar Altyapı Yönetmeliği (AFIR): TEN-T ağı boyunca kamyon şarj istasyonları için aşağıdaki şekilde bir yol haritası hazırlanmıştır.
- Alternatif Yakıtlar Altyapı Finansmanı kapsamında (AFIF) daha çevreci mobiliteyi destekleyen projeler için 189 milyon € AB fonu ayrılmıştır.
2040 yılı için yeni hafif araçların ve kamyonların %100’ünün ZEV olması ve hafif araçların bu konuda öncü olması beklenmektedir.
- Hem hafif araç hem de kamyon satışları için bataryalı elektrikli ve yakıt hücreli araçlar sıfır emisyonlu araçlar (ZEV) olarak kategorize edilmiştir.
- Kamyon satışları daha geç bir başlangıç gösterse de sıfır emisyonlu araçlara geçiş hafif araçlara göre belirgin şekilde daha hızlı olacaktır. 2040 yılına kadar her ikisinin de %100 ZEV payına ulaşması beklenmektedir.
- Hafif araçlar, AB mevzuat gereklilikleriyle uyumlu olarak 2035 yılına kadar >%99 ZEV payına ulaşma yolunda ilerlemektedir.
- Hidrojen ile çalışan hücreli araçlar hafif araçlar arasında yalnızca limitli bir varlık gösterirken, kamyon segmentinde pazar payları potansiyel olarak daha yüksektir.
2030 yılına kadar toplam Avrupa araç filosunun ~%15’inin sıfır emisyonlu hafif araçlar ve kamyonlar olması beklenmektedir.
2040 yılına kadar elektrikli araçlar hem hafif araçlar hem de kamyonlar için araç filosunun %30’undan fazlasını oluşturacaktır. Dolayısıyla 2040 yılında bile Avrupa yollarındaki araçların çoğunluğu hala içten yanmalı olacaktır.
Hafif araçlara kıyasla ortalama kullanım ömrünün daha kısa olması nedeniyle kamyonlar için ZEV’e geçiş daha hızlıdır.
Elektrikli araçların dağılımı; toplam sahip olma maliyeti, CO2 emisyonları ve enerji talebi gibi makro faktörleri önemli ölçüde etkilemektedir.
AB hafif araç ve kamyon filosunun dönüşümü, 2030 yılına kadar ~330 milyar € tasarruf sağlayarak önemli bir ekonomik değer yaratacaktır.
Araç elektrifikasyonu sayesinde toplam yürütme maliyetlerinde sağlanacak tasarruf (2020’den 2040’a kadar).
Operasyonel maliyet tasarrufu yıllık 590 milyar €’dan fazladır (2022 yılında Avusturya’nın GSYİH’sinden +%20 daha fazla).
Kümülatife bakıldığında ise;
Kümülatif tasarruf miktarı 2040’a kadar yaklaşık 4 trilyon € (2022’de AB GSYİH’sinin ~%25’i).
AB araç filosunda 2040 yılına kadar yılda yaklaşık 370 milyon ton CO2 – 2040 yılına kadar 3,8 milyar ton – tasarruf edilecektir.
Beklentiler:
Hafif araçların mevcut ~600 Mt CO2 /a (2020) emisyonunun 2030 yılına kadar %27, 2040 yılına kadar ise %47 oranında azalması beklenmektedir.
Emisyonlarda 2040 yılına kadar ~280 Mt CO2 /a mutlak azalma bekleniyor.
Yakıt tüketiminin 2040 yılında 130 milyar litre/yıla düşürülmesi (246 milyar litre 2020’ye kıyasla).
Mevcut durumda ~180 Mt CO2 /a (2020) olan kamyon emisyonlarının 2030 yılına kadar %10, 2040 yılına kadar ise %51 oranında azalması beklenmektedir.
Emisyonlarda 2040 yılına kadar ~92 Mt CO2 /a mutlak azalma bekleniyor.
Dizel tüketiminin 2040 yılında 33 milyar litre/yıla düşürülmesi beklenmektedir (68 milyar litre 2020’ye kıyasla).
2030 filo elektrifikasyonu ~130 TWh elektrik talebi anlamına gelmektedir (Almanya’nın bugünkü elektrik tüketiminin ~%25’i).
Hafif araçların 15 TWh (2023) olan mevcut elektrik talebinin 2030 yılına kadar 7 kat, 2040 yılına kadar ise 15 kat artması beklenmektedir.
Hafif araçlardan elde edilen toplam elektrik talebi 2040 yılında ~240 TWh (bugünkü Avrupa elektrik üretiminin yaklaşık %9’u).
Kamyonların 1 TWh’lik (2023) mevcut elektrik talebinin 2030 yılına kadar 20 kat, 2040 yılına kadar ise 100 kat artması beklenmektedir.
Kamyonlardan elde edilen toplam elektrik talebi 2040 yılında ~115 TWh (bugünkü Avrupa elektrik üretiminin yaklaşık %4’ü).
Kaynak:
strategy&
Fraunhofer
Derleyen: Yeşilova Holding İş Geliştirme Uzmanı Şevki Sakaldaş